Vlaanderen geeft voortaan de exclusieve bevoegdheid voor de aanleg, wijziging, verplaatsing en opheffing van gemeentewegen aan de gemeenten zelf. Hiermee wordt een van de oudste federale wetten uit 1841 op de buurtwegen opgeheven.
Voortaan zal een expliciete beslissing van de gemeenteraad volstaan om een gemeenteweg aan te leggen, te wijzigen, verplaatsen of opheffen. De buurtwegen verliezen aldus hun aparte statuut en de provincies verliezen hun specifieke bevoegdheden ten aanzien van die buurtwegen. Aangezien trage wegen ook gemeentewegen uitmaken vallen zij onder het regime voor dit decreet.
Tegen de beslissing van de gemeenteraad kan enkel administratief beroep worden ingesteld bij de Vlaamse Regering.
Het decreet gemeentewegen bevat in hoofdorde algemene doelstellingen en principes over deze gemeentewegen. Gemeenten hebben de mogelijkheid om deze verder te verfijnen in een gemeentelijk beleidskader en actieplannen op te stellen.
De procedure voor het opstellen van rooilijnplannen wordt overgeheveld van het rooilijndecreet naar het decreet gemeentewegen. De gemeenteraad keurt voor de wijziging de rooilijnplannen goed waarna deze worden overgemaakt aan de provincie. Deze laatste verliest haar beslissingsbevoegdheid en verkrijgt een adviesbevoegdheid. De bekende āzaak van de wegenā kan voortaan in bepaalde gevallen geĆÆntegreerd worden binnen het traject van een RUP, projectbesluit of omgevingsvergunning.
Voortaan zal er door elke gemeente een āgemeentelijk wegenregisterā aangelegd en beheerd worden. Dit register vervangt aldus de Atlas der buurtwegen. In dit register zullen alle administratieve en gerechtelijke beslissingen opgenomen worden inzake rooilijnen en rooilijnplannen, en de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van gemeentewegen (en dus ook van de vroegere buurtwegen). Dit te consulteren register heeft geen juridisch bindende waarde en betreft een louter informatief instrument.
Het decreet gemeentewegen voert een belangrijke nieuwigheid in namelijk het feit dat gemeentewegen publiek domein zijn en blijven. Dit betekent dat deze door burgers niet verkregen kunnen worden door enige verkrijgende verjaring. Dit geldt zelfs voor gemeentewegen die op heden afgesloten of ontoegankelijk zijn. Wel wordt voorzien in specifieke procedure bij niet-gebruik van een gemeenteweg.
Tot slot wordt gewezen op de bevoegdheden van de gemeente inzake de handhaving van dit decreet die als doel hebben onmiddellijke bestraffing, meer in het bijzonder middels GAS-boete, dwangsom, bestuursdwang of last tot herstel.
Besluit
Teneinde gemeenten de kans te geven om een geĆÆntegreerd beleid te voeren inzake gemotoriseerd en niet-gemotoriseerd verkeer op hun grondgebied wordt de gemeente exclusief bevoegd voor de aanleg, wijziging, verplaatsing en opheffing van deze gemeentewegen. Meerdere nieuwigheden bij de implementatie van dit decreet zullen blijk geven van vragen en mogelijks onduidelijke situaties. Adlex Advocaten staat zowel de burger als de overheid bij voor verder advies hieromtrent.
