Charlotte Cams schreef tijdens haar opleiding Rechten een masterscriptie over het gebruik van een vertrouwelijk dossier bij de toepassing van bijzondere opsporingsmethoden (BOM). De bijzondere opsporingsmethoden zijn de observatie, (burger)infiltratie en de informantenwerking. Voor dergelijke operaties, wordt er voorzien in een vertrouwelijk dossier. Dit dossier bevat delicate informatie omtrent onder andere de uitvoeringsmodaliteiten van de operatie en persoonsgegevens van de betrokken personen. Het is van groot belang dat deze informatie geheim blijft om de effectiviteit van de gebruikte methoden te waarborgen en om vergeldingsacties van de verdachte ten aanzien van de betrokken politieambtenaren te vermijden. Dit gebrek aan informatie voor de verdachte staat echter lijnrecht tegenover diens recht op tegenspraak. Hij kan namelijk niet reageren op de stukken die zich in het vertrouwelijk dossier bevinden. De verhouding tussen dit vertrouwelijk dossier en het recht op tegenspraak van de beklaagde staat centraal in het onderzoek.
Resultaat
Het onderzoek wees uit dat er wordt voorzien in een rechterlijke controle op het vertrouwelijk dossier om de wettigheid van de procedure te waarborgen. Deze controle wordt in eerste instantie door de Kamer van Inbeschuldigingstelling (KI) uitgevoerd. Zij gaat op onafhankelijke en onpartijdige wijze na of er onregelmatigheden hebben plaatsgevonden en zij kan bepaalde handelingen nietig verklaren.
De controle door de KI kent echter ook veel kritiek aangezien het niet volledig duidelijk is wat de KI exact controleert en hoe ver zij gaat in haar controlebevoegdheid. Daarnaast zijn de arresten van de KI waarin zij de controle uitoefent, strikt geheim en kan er dus niet worden nagegaan of de controle volledig en correct werd uitgevoerd.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens sprak op 23 mei 2017 het arrest Van Wesenbeeck uit over het gebruik van een vertrouwelijk dossier en de controle door de KI zoals die toen in België golden. Het Hof oordeelde dat er geen sprake was van een schending van het EVRM, dat het Belgische rechtssysteem voldoende andere waarborgen biedt aan de beklaagde om een gebrek aan toegang tot het vertrouwelijk dossier te rechtvaardigen.
Uit het onderzoek blijkt dat de controle door de KI, ondanks de vele kritieken, wel degelijk een sterke waarborg biedt voor de beklaagde. De KI als onafhankelijke en onpartijdige instantie buigt zich over het vertrouwelijk dossier, gaat na of er onregelmatigheden zijn gebeurd en verklaart deze indien nodig nietig. Het onderzoek treedt dan ook de beoordeling van het EHRM bij wanneer zij stelt dat er geen sprake is van een oneerlijk proces.
